Віцебскае права

Віцебскае права — сістэма юрыдычных норм, якая замацавала аўтаномныя правы Віцебскай зямлі ў складзе Вялікага Княства Літоўскага, а таксама рэгламентавала прававое становішча насельнікаў гэтай зямлі.

Было зафіксавана прывілеем 1503 года вялікага князя літоўскага і караля польскага Аляксандра, выдадзеным у сувязі з тым, што ранейшыя віцебскія прывілеі вялікіх князёў літоўскіх былі ўкрадзены. Нормы Віцебскага права выпрацаваны яшчэ ў часы Віцебскага княства. Князі, якія ўступалі на Віцебскі прастол, абавязаны былі выказаць згоду правіць паводле віцебскага права, што фіксавалася дагаворам. Пасля далучэння Віцебскага княства да Вялікага Княства Літоўскага нормы віцебскага права без значных змен гарантаваліся вялікімі князямі ВКЛ. Многія нормы прывілея 1503 года замацавалі статус Віцебскай зямлі як адасобленай аўтаномнай адміністрацыйна-тэрытарыяльнай адзінкі. Напрыклад, ваяводу можна было прызначыць толька са згоды віцяблян, судзіць і караць апошніх належала ў Віцебску. Значнае месца ў прывілеі адведзена нормам, якія забяспечвалі маёмасныя і іншыя правы віцяблян. Віцебскае права мела істотнае значэнне ў прававой рэгламентацыі жыцця мясцовага насельніцтва. Прывілей 1503 года разам з іншымі абласнымі прывілеямі стаў крыніцай Статутаў ВКЛ.

Літаратура

• Віцебскае права // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 2: Беліцк — Гімн / Рэдкал.: Б. І. Сачанка (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн. : БелЭн, 1994. — 537 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-85700-142-0. — С. 321.