Перайсці да зместу

Атабаскі Аляскі

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Атабаскі Аляскі
(Dena)
Агульная колькасць 16000 (2016 г.)
Рэгіёны пражывання Штат Аляска
Мова паўночныя атабаскія мовы
Рэлігія татэмізм, анімізм, шаманізм, хрысціянства
Блізкія этнічныя групы цуутына, дэнаіна, гвічын, тутчонэ

Атаба́скі Аля́скі (саманазва: Dena, літаральна «народ») — групы паўночных атабаскаў, карэнных жыхароў унутраных раёнаў Аляскі. Агульная колькасць (2016 г.) — 16 000 чал.[1]

Атабаскі Аляскі з’яўляюцца прадстаўнікамі 11 моўных груп, якія здаўна займаліся вандроўным паляваннем і рыбалоўствам уздоўж рачных далін унутранай Аляскі. Кожная група складаецца з 30 — 100 нуклеарных сем’яў. У мінулым моўныя групы не з’яўляліся асобнымі палітычнымі адзінкамі і складалі розныя, не заўсёды ўстойлівыя аб’яднанні. Знутры буйных груп назіраюцца дыялектныя адрозненні[2].

Здабывалі карыбу, зайцоў, ласосяў з дапамогай лука і стрэл, дзіды, булаў і пастак. Вопратку і прадметы ўжытку выраблялі са скур, косці, драўніны, камення, кары. У нашы дні многія атабаскі жывуць у гарадах на поўдні Аляскі, аднак улетку наведваюць свае паляўнічыя тэрыторыі.

Традыцыйная сацыяльная арганізацыя абапіралася на паляўнічыя кангламераты да 40 чалавек. Часцяком ядром паляўнічага кангламерату з’яўлялася жанчына і яе брат. Мелі матрылінейную сістэму сваяцтва. Браты клапаціліся пра дзяцей сваёй сястры. У групах халікачук і дэг хіт'ан сваяцтва вызначалася па бацьку[3]. Значную грамадскую ролю адыгрывалі старэйшыны. Яны прымалі рашэнні, што тычыліся гандлю, шлюбаў, кіравалі паўсядзённым жыццём. Правадырамі станавіліся вопытныя паляўнічыя.

Пераважалі анімістычныя вераванні. Важным звычаем быў патлач[4].

Зноскі