Перайсці да зместу

Д’ябал

З Вікіпедыі, свабоднай энцыклапедыі
Д’ябал
У іншых культурах Сатана, дэман, Shaitan[d], Iblis[d], akuma[d], чорт, Люцыфер і Devil in Christianity[d]
Лагатып Вікісховішча Медыяфайлы на Вікісховішчы
Скульптура д’ябла ў Бельгіі

Д’ябал (царк.-слав: дїа́волъ царк.-слав: дїа́волъ царк.-слав: дїа́волъ дїаволъ ← стар.-грэч.: διάβολος стар.-грэч.: διάβολος стар.-грэч.: διάβολος стар.-грэч.: διάβολος «паклёпнік» лац.: diabolus[1][2]) — рэлігійна-міфалагічны персанаж, вярхоўны дэман зла  (руск.), валадар пекла, падбухторшчык людзей да здзяйснення граху. З’яўляецца прыналежнасцю вераванняў ўсіх народаў, як выраз пачатку, што змагаецца з добрым пачаткам. Тыповай формай пэўнага прадстаўлення з’яўляецца змей  (руск.) або цмок, яшчарка і іншыя гады  (руск.). Іншыя формы ўвасаблення — кажан, пёс, свіння, казёл, малпа; прычым ім надаюцца некаторыя чалавечыя рысы[3].

Таксама вядомы як Сатана[4], Люцыфер[4], Вельзевул[4], Мефістофель  (руск.)[4], Воланд  (руск.)[4]; у ісламе — Ібліс  (руск.). У славянскай традыцыі меншы за д’ябла — чорт[5] і яму падпарадкоўваюцца нячысцікі  (руск.)[5]; у англійскай і нямецкай мове нячысцік — сінонім д’ябла[6][7], у ісламе малодшыя д’яблы называюцца Шайтаны  (руск.).

Зноскі

  1. У антычных аўтараў Піндара, Арыстафана і Менандра διάβολος — прыметнік ці дзеепрыметнік і перакладаецца як "паклёпніцкі; які паклёпнічае, які ліхасловіць "; у Арыстоцеля — назоўнік і перакладаецца як «паклёпнік»; у Септуагінце і ў Новым Запавеце — назоўнік і перакладаецца як «паклёпнік» (Есф. 8:1, 1Цім. 3:11, Ціт. 2:3) ці, у большасці выпадкаў, як «д’ябал»(Зах. 3:2, Мф. 4:5-11, Лук. 4:3-6, Адкр. 2:10).
  2. διάβολος // Симфония греческих словарных форм (руск.)
  3. Диавол // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.
  4. а б в г д Сатана // Атеистический словарь / Абдусамедов А. И., Алейник Р. М., Алиева Б. А. и др.; Под общ. ред. М. П. Новикова. — 2-е изд., испр. и доп. — М.: Политиздат, 1985. — С. 393. — 512 с. — 200 000 экз.
  5. а б Черт / Березович Е. Л., Виноградова Л. Н. // Славянские древности: Этнолингвистический словарь : в 5 т. / под общ. ред. Н. И. Толстого; Институт славяноведения РАН. — М. : Межд. отношения, 2012. — Т. 5: С (Сказка) — Я (Ящерица). — С. 523. — ISBN 978-5-7133-1380-7.
  6. грэч. Δαίμον — дайман, дземан.
  7. Мюллер В. К. devil ; бес // Полный англо-русский русско-английский словарь : 300 000 слов и выражений. — М.: Эксмо, 2013. — С. 250, 931. — 1328 с. — (Библиотека словарей Мюллера). — ISBN 978-5-699-56298-5.